De driehoek van gewaarzijn: werbondenheid van gedachten, emoties en lichamelijke sensaties
De driehoek van gewaarzijn toont de onderlinge verbondenheid van drie belangrijke componenten: gedachten, emoties en fysieke gewaarwordingen. Elke hoek van de driehoek vertegenwoordigt een van deze elementen en benadrukt hoe ze elkaar beïnvloeden. Het begrijpen van deze driehoek helpt bij het herkennen en doorbreken van automatische reacties en patronen.
De driehoek en MBCT
De driehoek van gewaarzijn speelt een belangrijke rol binnen Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT), een benadering die is ontwikkeld door Zindel Segal, Mark Williams en John Teasdale. MBCT combineert cognitieve gedragstherapie (CBT) met traditionele mindfulness-oefeningen en richt zich op het bewust worden van automatische gedachten en emoties. Het doel is om deze te observeren zonder oordeel, waardoor we leren om niet direct te reageren, maar in het moment aanwezig te blijven.
In MBCT wordt de driehoek gebruikt om te laten zien hoe gedachten, emoties en lichamelijke sensaties met elkaar verbonden zijn. Dit helpt om ruimte te creëren tussen je ervaring en je reactie daarop.
De vicieuze cirkel van gedachten en emoties
Vaak oordelen we over onze ervaringen, beschouwen we ze als goed of slecht, prettig of onaangenaam. Dit oordeel kan leiden tot een vicieuze cirkel, waarin gedachten en emoties elkaar versterken, wat resulteert in innerlijke onrust. Fysieke sensaties, zoals spanning of ongemak, roepen bijvoorbeeld gedachten op ("Dit wil ik niet, wanneer is het voorbij?"), die op hun beurt emoties zoals irritatie of onrust versterken. Deze emoties verhogen de lichamelijke spanning, waardoor de cirkel zich herhaalt.
De cirkel doorbreken en houdingskwaliteiten
De sleutel tot het doorbreken van deze vicieuze cirkel is het leren observeren van fysieke sensaties, gedachten en emoties, zonder erin mee te gaan. Door te beseffen dat gedachten niet hetzelfde zijn als emoties, en dat lichamelijk ongemak losstaat van de gedachten die we erover hebben, kunnen we de cirkel stoppen. Het simpelweg observeren van deze ervaringen helpt om je focus naar het huidige moment te brengen, zonder oordeel.
Een niet-oordelende, milde en open houding is cruciaal om deze cyclus te doorbreken. Aandacht voor het moment vermindert de stroom van negatieve gedachten en bevordert rust en acceptatie. Deze vorm van aandacht heeft specifieke houdings kwaliteiten, zoals geduld, niet oordelen, acceptatie, loslaten, vriendelijkheid, openheid, vertrouwen en het loslaten van streven. Meer over de houdingskwaliteiten zie je werkboek of kijk dit filmpje van Kabat Zinn
Voordelen voor je mentale gezondheid en welzijn
Het herkennen en begrijpen van de driehoek van gewaarzijn is om verschillende redenen waardevol voor je mentale gezondheid. Het biedt niet alleen een helder kader voor het begrijpen van de onderlinge verbanden tussen gedachten, emoties en gedragingen, maar fungeert ook als een leidraad voor het maken van positieve veranderingen.
- Zelfbewustzijn: het vergroot je bewustzijn van je denk-, voel- en gedragspatronen, wat de eerste stap is naar positieve verandering.
- Doorbreken van negatieve cirkels: het herkennen en uitdagen van negatieve denkpatronen helpt om de vicieuze cirkel van negatieve emoties en gedragingen te doorbreken.
- Empowerment: het inzicht dat je controle hebt over je gedachten en acties geeft je de kracht om betere keuzes te maken en je emoties effectiever te reguleren.
- Verbetering van mentale gezondheid en welzijn: het veranderen van disfunctionele gedachten en gedragingen helpt bij het verminderen van symptomen van mentale gezondheidsproblemen, zoals depressie, angst en stressgerelateerde stoornissen.
Door de driehoek van gewaarzijn toe te passen, kun je je mentale welzijn vergroten en meer rust en balans in je dagelijks leven ervaren.
Reactie schrijven